بررسی «مسام » از دیدگاه طب سنتی ایران و مقایسه آن با طب نوین

طب سنتی ایران یک مکتب علمی با مبانی فکری آزموده شده است که از فلسفه و اصطلاحات خاص خود برای تشخیص و درمان بیماری ها استفاده می کند. یکی از این موارد، واژه «مَسامّ» است (به معنی سوراخ یا منفذ) که مستقیماً یا با واسطه، موجب ظهور بعضی علایم و بیماری ها می شود و نقش اصلی را در درمان بسیاری از بیماری ها ایفا می کند. در این مطالعه با جستجو در مقالات و کتب مرجع طب سنتی، عبارات مرتبط با موضوع مسام، گردآوری و بررسی شده اند. «مسام» به منافذ طبیعی بسیار کوچکی گفته می شود که بر سطح پوست و دیگر اعضای بدن از جمله پلک، جفت، رحم، غشای سینوویال، عضله و عروق ریه وجود دارند. این منافذ امکان ورود، خروج و تبادل مواد مختلف و داروها را ممکن می سازند؛ همچنین جهت تشخیص و درمان برخی بیماری ها از قابلیت تغییر در مسام استفاده می شود. حکمای طب ایرانی بدون استفاده از امکانات پیشرفته امروزی و تنها با مشاهده برخی آثار، به وجود عواملی غیرمحسوس جهت تبادل مواد پی برده بودند که به همه این عوامل واژه «مسام» داده بودند و با آن ها به تشخیص و درمان بسیاری از بیماری ها می پرداختند.